پرسش :

در مورد قسامه، بفرمایید: الف. آیا قسامه، در جنایت عمدی بر اطراف، مستلزم قصاص می‌‏شود یا خیر؟ ب. با فرض این که جواب مثبت باشد، نصاب قسامه چه میزان است؟


پاسخ :
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«الف. قسامه در اعضا ثابت است با تهمت معتبره و لوث معتبر در نفس.
ب. اقرب قول منسوب مشهور متقدمین است که یمین شش نفر باشد در آنچه که بالغ بر دیه کامله است و در کمتر از آن به همین نسبت از یمین شش نفر که در صورت حصول کسر تکمیل به یک یمین می‌‏شود. 1378/11/04»
 
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
«الف. ظاهر این است که در جنایت عمدی مثل سایر موارد که به بینه یا اقرار ثابت می‌‏شود حکم قصاص است و دلیل آن عموم ادله قصاص است.
 ب. در جنایت بر اعضا چنانچه دیه آن معادل دیه نفس باشد مانند قطع انف عدد قسامه شش قسم است و در عضوی که نصف دیه نفس را دارد با سه قسم ثابت می‌‏شود و هکذا اگر کسری در یمین باشد باید یمین کامل شود مثلاً در اصبع واحدة حتی در بند انگشت یک قسم کامل بخورد والله العالم. 8 صفرالمظفر 1419 ه.ق»
 
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«الف. قسامه در جنایات اعضا نیز ثابت است ولی به وسیله آن تنها دیه ثابت می‌‏شود نه قصاص.
ب. احتیاط آن است که در اعضا به نسبت دیه عضو از دیه کامله که قسامه پنجاه نفرند، محاسبه شود. 1377/02/08»
 
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«الف. قسامه در جنایت عمدی بر اعضا موجب قصاص نمی‌‏باشد و تنها دیه را ایجاب می‌کند.
ب. در فقه القصاص صفحه 279 نوشته شده مراجعه بفرمایید. 1378/07/12»
 
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
«الف. خیر، مستلزم قصاص نمی‌شود، زیرا دلیلی در این رابطه وجود ندارد.
ب. از جواب قبل روشن شد. 1380/07/14»
 
 اداره حقوقی قوه قضاییه
«نظریه مشورتی شماره 1714/7 تاریخ 1388/3/18
بازگشت به استعلام شماره 434 مورخ 1388/2/21 نظریه مشورتی اداره کل حقوقی، اسناد و امور مترجمین قوه قضاییه به شرح زیر اعلام می‌گردد:
به موجب ماده 254 قانون مجازات اسلامی در جراحات، قصاص با قسامه ثابت نمی‌شود و فقط موجب پرداخت دیه به شرح بندهای ذیل همین ماده می‌باشد، بنا به مراتب و با توجه به پاسخ مذکور پاسخ سوال دوم منتفی است. 1388/04/11»
 
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه